H Νομική Σχολή - μαζί με την Θεολογική, την Ιατρική και την Φιλοσοφική - ιδρύθηκε το έτος 1837 ως Τμήμα του «Πανεπιστημίου του Όθωνος» με το Βασιλικό Διάταγμα αριθμ. 16 της 24ης Απριλίου. Πρώτοι καθηγητές με το Βασιλικό Διάταγμα του 1837 διορίσθηκαν: (α) οι επίτιμοι: Χριστόδουλος Κλωνάρης, Γεώργιος Ράλλης (πρώτος κοσμήτορας ή “σχολάρχης” 1837-1838 και πρύτανης 1838-1841), Κωνσταντίνος Προβελέγγιος, George Feder, Λέων Μελάς και (β) οι έκτακτοι: Ιωάννης Σούτσος (πρύτανης 1847-1848), Περικλής Αργυρόπουλος (πρύτανης 1852-1853), Γεώργιος Μαυροκορδάτος (πρύτανης 1849-1850). Oι πρώτοι 23 φοιτητές της μπήκαν στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο στις 15 Μαΐου του 1837. Την εποχή εκείνη, για να εγγραφεί κάποιος φοιτητής χρειαζόταν απολυτήριο δημοσίου γυμνασίου και σύσταση από έναν κτηματία ή "σταθερό" κάτοικο Αθηνών. Ακροατές όμως, μπορούσαν να εγγραφούν και μαθητές σχολείων, γι' αυτό και τα μαθήματα της Σχολής παρακολουθούσαν τότε πολλοί περισσότεροι από τους 23 πρώτους φοιτητές της.

Από το 1862 έως το 1911 η Νομική Σχολή αποτελεί Τμήμα του «Εθνικού Πανεπιστημίου», όπως ονομάσθηκε, μετά την έξωση του Όθωνα, με πράξη της προσωρινής κυβερνήσεως, το μέχρι τότε «Πανεπιστήμιον του Όθωνος». Το 1911 ιδρύεται το “Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον”, για να εκπληρωθεί όρος της διαθήκης του μεγάλου Ηπειρώτη ευεργέτη Ιωάννη Δομπόλη, εμπόρου με δραστηριότητα στη Ρωσία, με την οποία κληροδότησε 261.428 αργυρά ρούβλια για την ίδρυσή του. Το νέο ίδρυμα αποτελεί ιδιαίτερο νομικό πρόσωπο, με δική του περιουσία και σε αυτό υπάγονται οι Σχολές Θεολογίας, Νομικής και Φιλοσοφίας, ενώ οι άλλες δύο Σχολές, δηλαδή η Ιατρική και η Φυσικομαθηματική, αποτέλεσαν το «Εθνικόν Πανεπιστήμιον». Με τον Οργανισμό του 1932 (Νόμος 5343) ορίσθηκε ότι τα δύο Ιδρύματα συναποτελούν το «Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών».

Η πρώτη έδρα της Νομικής Σχολής ήταν στο παλιό οίκημα Κλεάνθη στην Πλάκα. Αργότερα μεταφέρθηκε στο θεμελιωμένο το 1839 σημερινό κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών και αργότερα στα κτήρια των οδών Σίνα και Σόλωνος, όπου παραμένει έως σήμερα.

Η επίδραση της Νομικής Σχολής στην ελληνική κοινωνία και την πολιτική ζωή της χώρας ήταν καθοριστική. Παρά τη σημαντική επιρροή από ξένες νομικές επιστήμες (αρχικά τη γαλλική, στη συνέχεια περισσότερο τη γερμανική), το έργο των περισσοτέρων Καθηγητών, φωτισμένο ασφαλώς από την πείρα των άλλων συγγενών Δικαίων, απέβλεπε σε μια αυτόγνωμη ελληνική νομική επιστήμη και ήταν βασικά στραμμένο προς τις μεγάλες ελληνικές ανάγκες και τα ελληνικά νομικά κείμενα. Στη διάρκεια του 19ου αιώνα κυριαρχούν μεταξύ των Καθηγητών της Νομικής Επιστήμης οι μορφές των Γ. Ράλλη, Ν.Ι. Σαριπόλου, Β. Οικονομίδη, Πετρ. Παπαρρηγοπούλου, Παυλ. Καλλιγά και του Αλκ. Κρασσά. Στον 20ό αιώνα, μεταξύ των διάσημων, φωτισμένων Καθηγητών νομικών μαθημάτων είναι οι Κ. Πολυγένης, Δ. Παπούλιας, Τ. Ηλιόπουλος, Ν.Ν. Σαρίπολος, Θρ. Πετιμεζάς, Ηλ. Αναστασιάδης, Κ. Τριανταφυλλόπουλος, Γ. Μπαλής, Γ. Μαριδάκης, Αλ. Σβώλος, Γ. Ράμμος, Π. Κανελλόπουλος, Ι. Σπυρόπουλος, Αλ. Τσιριντάνης, Ν. Χωραφάς, Αλ. Λιτζερόπουλος, Κ. Ρόκας, Φ. Βεγλερής και Λ. Γαζής.

Το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών λειτουργούσε από το 1926 και μέχρι το 1967, με κοινό, με τη Νομική Σχολή, πρόγραμμα σπουδών και διαχωρισμό στο 4ο έτος. Το 1967 ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Νομική και αποτέλεσε το Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, με κοινό, με το Πολιτικό Τμήμα, Πρόγραμμα Σπουδών και διαχωρισμό στο 3ο έτος. Αυτοτελώς λειτουργεί από το 1972. Η επιρροή της διδασκαλίας και των ιδεών καθηγητών της Πολιτικής Οικονομίας ήταν εξόχως σημαντική, καθώς οι απόψεις τους διαμόρφωναν τον ακαδημαϊκό και πολιτικό διάλογο, αλλά και την ασκούμενη οικονομική πολιτική. Ο Ιωάννης Σούτσος Καθηγητής από το 1837-1890, δέσποσε σε διδασκαλία και δημόσιο βίο.  Συνεχιστής του ο Ανδρέας Ανδρεάδης, καθηγητής με διεθνή ακτινοβολία, αλλά και άλλες εξέχουσες φυσιογνωμίες όπως ο Κυρ. Βαρβαρέσος (1918-1948) και ο  Ξ. Ζολώτας (1930-1967), οικονομολόγων τεράστιου κύρους, που κατέλαβαν σημαντικές δημόσιες θέσεις σε κρίσιμες περιόδους της ελληνικής πολιτικής και οικονομικής ιστορίας.

Το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης είναι το νεότερο από τα τρία τμήματα της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ανεξάρτητη λειτουργία του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης άρχισε το 1982. Ως τότε είχε λειτουργήσει για πολλά χρόνια με διάφορες μορφές, χωρίς διοικητική αυτοτέλεια, ως μέρος της Νομικής Σχολής. Αρχικά λειτούργησε ως Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, ως χωριστή "κατεύθυνση" (όπως θα λέγαμε σήμερα) στο τελευταίο έτος σπουδών. Αργότερα, απέκτησε πιο αυτόνομη υπόσταση, πάντοτε στο πλαίσιο της Νομικής Σχολής, ως Τμήμα Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικών Επιστημών. Ο ρόλος που έχουν διαδραματίσει οι καθηγητές του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης είναι σημαντικός, με ουσιαστική συνεισφορά στην ανάπτυξη και εδραίωση της πολιτικής επιστήμης στην Ελλάδα σε πέντε βασικές διαστάσεις, την Πολιτική Ανάλυση, τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές, τη Διοικητική Επιστήμη, την Κοινωνική Θεωρία και την Κοινωνική Πολιτική, τόσο σε ερευνητικό επίπεδο, όσο και με την παραγωγή επιστημόνων που στελεχώνουν τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της Χώρας καθώς και διεθνείς Οργανισμούς.

Πηγές:

• Kτήριο Nομικής Σχολής, Iστορία 150 χρόνων, Εφημερίδα «Το Καποδιστριακό», A.Φ. 003, 01/04/02, Κείμενο της Συντακτικής Ομάδας
• Δονάτος, Γ., Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, άρθρο στην Εφημερίδα «Το Καποδιστριακό», 1/5/2007
• http://el.wikipedia.org/wiki/Ιωάννης_Δόμπολης